Ανακαλύφθηκαν κρυμμένες κατασκευές κάτω από το Ναό του Ολυμπίου Διός

Κατηγορία NEWS, Αρχαιολογία

ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ  | Ενημ. 01/02/2025, 22:50

Posted by Youmagazine Staff

 

Ο Ναός του Ολυμπίου Διός, στο κέντρο της Αθήνας, ήταν από τους μεγαλύτερους και πιο μεγαλοπρεπείς του αρχαίου κόσμου.

Ό,τι απέμεινε από το τεράστιο συγκρότημα του Ναού του Ολυμπίου Διός, με φόντο την Ακρόπολη. Image: Wikimedia Commons

v

Ο ΝΑΟΣ του Ολυμπίου Διός, σήμα κατατεθέν του μεγαλείου της αρχαίας Ελλάδας και ένα από τα πιο εμβληματικά μνημεία της Αθήνας, πίσω από την Πύλη του Αδριανού, αποκαλύπτει τα μυστικά που κρύβονται κάτω από την επιφάνειά του.

Ερευνητές από το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο διεξήγαγαν μια πρωτοποριακή μελέτη για να αποκαλύψουν τι βρίσκεται κάτω από την κρηπίδα του ναού που στηρίζει τους τεράστιους κίονες, με σκοπό να εξασφαλίσουν τη σταθερότητα του μνημείου για τις μελλοντικές γενιές.

Η ερευνητική ομάδα χρησιμοποίησε προηγμένες γεωφυσικές τεχνικές για να αναλύσει τη σύσταση του εδάφους κάτω από το ναό, το οποίο έχει αντέξει αιώνες στις φυσικές καταστροφές και την ανθρώπινη δραστηριότητα. Τα ευρήματά τους δεν βοηθούν μόνο τις συνεχιζόμενες προσπάθειες αποκατάστασης, αλλά ανοίγουν δρόμο για περαιτέρω αρχαιολογικές ανακαλύψεις.

Ένα εμβληματικό μνημείο της αρχαιότητας

Ο Ναός του Ολυμπίου Διός, με τους κορινθιακού ρυθμού πανύψηλους κίονες, ήταν τόσο φημισμένος, που οι Ρωμαίοι, όταν προσάρτησαν την Ελλάδα στην αυτοκρατορία τους, αφαίρεσαν έναν κίονα, που είχε 17 μέτρα ύψος, 2,6 μέτρα διάμετρο και βάρος 364 τόνους, και τον μετέφεραν στη Ρώμη προκειμένου να αποτελέσει το πρότυπο για την ανοικοδόμηση του ναού του Καπιτωλίου Δία στον ομώνυμο λόφο. Αυτό έγινε το 86 π.Χ. από τον δικτάτορα Σύλλα.

Παρ’ ότι η κατασκευή του ελληνικού ναού ξεκίνησε τον 6ο αιώνα π.Χ. υπό τους Αθηναίους ηγεμόνες, χρειάστηκαν περισσότεροι από έξι αιώνες για να ολοκληρωθεί, εξαιτίας των εμφυλίων πολέμων και των πολιτικών αναστατώσεων.

Τελικά, ο ναός ολοκληρώθηκε στα χρόνια του Ρωμαίου αυτοκράτορα Αδριανού, τον 2ο αιώνα μ.Χ., περίπου 638 χρόνια μετά την έναρξη του έργου. Μάλιστα, για τα εγκαίνια ήρθε στην Αθήνα ο ίδιος ο Αδριανός. Ο Φιλόστρατος, στους Βίους των σοφιστών, διασώζει μια συγκινητική στιγμή από την τελετή.
ν

Προτομή του αυτοκράτορα Αδριανού (βασ. 117-138). Βρετανικό Μουσείο. Image: Supplied
ν

Όταν ολοκληρώθηκε, ο ναός διέθετε 104 πανύψηλες κολώνες, ύψους 17 μέτρων η καθεμία, και στέγαζε ένα από τα μεγαλύτερα λατρευτικά αγάλματα της αρχαιότητας. Μόνο 15 στήλες σώζονται σήμερα, ενώ μια έχει ανατράπηκε από καταιγίδα το 1852.
ν


ν

Ο Ναός του Ολυμπίου Διός υπέστη σοβαρές ζημιές κατά την λεηλασία της Αθήνας από τους Ερούλους (γερμανικό φύλο) το 267 μ.Χ. Δεν ήταν δυνατό να επισκευαστεί, δεδομένης της έκτασης των ζημιών σε ολόκληρη την πόλη.

Κατά τους επόμενους αιώνες, τα ερείπια του ναού χρησιμοποιούνταν συστηματικά για την παροχή οικοδομικών υλικών και υλικού για τα σπίτια και τις εκκλησίες της μεσαιωνικής Αθήνας. Έτσι, όταν ο περιηγητής Ciriaco de’ Pizzicolli επισκέφτηκε την Αθήνα το 1436, βρήκε μόνο 21 από τις αρχικές 104 στήλες να στέκονται ακόμα.

Η τύχη μιας από τις στήλες καταγράφεται σε μια ελληνική επιγραφή που βρίσκεται σε μια από τις σωζόμενες στήλες, η οποία γράφει ότι «στις 27 Απριλίου 1759 κατέστρεψε τη στήλη».

Αναφέρεται στον Τούρκο διοικητή της Αθήνας, Μουσταφά Αγά Τζισταράκη, ο οποίος (όπως έχει καταγραφεί από έναν χρονογράφο της εποχής) «κατέστρεψε μια από τις στήλες του Αδριανού με μπαρούτι» για να ξαναχρησιμοποιήσει το μάρμαρο για να φτιάξει σοβά για το Τζαμί Τζισταράκη που έχτιζε στη συνοικία Μοναστηράκι της πόλης.
ν

O Ναός του Ολυμπίου Διός το 1896, κατά τους Πρώτους Ολυμπιακούς Αγώνες που έγιναν στην Αθήνα. Εικόνα από το ντοκιμαντέρ της Μαρίας Ηλιού «Η Αθήνα από την Ανατολή στη Δύση, 1821 – 1896».

ν

Αρχαία μυστικά

Πριν ξεκινήσει η αποκατάσταση, οι ερευνητές έπρεπε να αξιολογήσουν τους κινδύνους που κρύβονται κάτω από την επιφάνεια. Χρησιμοποιώντας μεθόδους όπως η τομογραφία ηλεκτρικής ειδικής αντίστασης (ERT), το ραντάρ διείσδυσης στο έδαφος (GPR) και η ηλεκτρομαγνητική σάρωση, η ομάδα χαρτογράφησε υπόγεια χαρακτηριστικά με αξιοσημείωτη ακρίβεια.

Το έργο τους αποκάλυψε ένα δίκτυο τοξωτών σηράγγων, αρχικά μέρος ενός ρωμαϊκού αποχετευτικού συστήματος. Αυτές οι σήραγγες επαναχρησιμοποιήθηκαν αργότερα κατά τη διάρκεια της Επανάστασης του 1821, όταν ο στρατηγός Μακρυγιάννης τις χρησιμοποίησε κατά τη διάρκεια του αγώνα κατά της οθωμανικής αυτοκρατορίας.

Επιπλέον, η απεικόνιση ραντάρ αποκάλυψε ένα σύστημα δεξαμενών και αποχετεύσεων βόρεια του ναού, πιθανότατα συνδεδεμένο με ένα εξελιγμένο σχέδιο αποχέτευσης από την αρχική κατασκευή του ναού.
ν

Ο Ναός του Ολυμπίου Διός το ηλιοβασίλεμα. Image: flickr / Henrik Berger Jørgensen

ν

Γεωλογικές προκλήσεις και προσπάθειες διατήρησης

Η μελέτη των επιστημόνων, που δημοσιεύτηκε στο Journal of Applied Geophysics, ανέδειξε επίσης τους γεωλογικούς κινδύνους για το μνημείο. Η γη κάτω από το ναό αποτελείται από βραχώδη αθηναϊκό σχιστόλιθο, αναμεμειγμένο με χαλαρά εδάφη από τον κρυμμένο πλέον Ιλισό ποταμό.

Σε ορισμένες περιοχές, οι ερευνητές βρήκαν μαλακό, ασταθές έδαφος, ιδιαίτερα στη δυτική πλευρά του ναού. Αυτή η ανακάλυψη εξηγεί γιατί προστέθηκαν επιπλέον ενισχύσεις στις στήλες σε αυτό το τμήμα.
ν

 


Translate this post