Η μάστιγα του δυσβάστακτου ελληνικού χρέους
ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
Από τον Κώστα Αλεξανδρόπουλο
Η αλήθεια για το δημόσιο χρέος, ουσιώδης παράγοντας για την ιστορική συνέχεια ή την εξαφάνιση ενός λαού. Τα ποσά που χρωστάει η Ελλάδα και τι πρέπει να γίνει.
Στην ελληνική μυθολογία, ο Άτλας ήταν ένας Τιτάνας που μετά την Τιτανομαχία καταδικάστηκε από τους θεούς να κρατά ψηλά τη σφαίρα του κόσμου για μια αιωνιότητα. Image: Supplied
v
ΤΟ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ χρονικό διάστημα γίνεται πολύς λόγος για τη «μείωση του ελληνικού χρέους» που αποτελεί πρόκριμα, μαζί με τη μείωση των πλεονασμάτων, για την έξοδο στις αγορές, την επιστροφή των καταθέσεων στις τράπεζες, την κατάργηση των μνημονίων, την έλκυση επενδυτών, τη μείωση της φορολογίας και γενικά την ανακούφιση του χειμαζόμενου ελληνικού λαού, ο οποίος, ως άλλος Άτλας, έχει καταδικαστεί να σηκώνει τα τελευταία χρόνια στους ώμους του το δυσβάστακτο δημόσιο χρέος με όλες τις γνωστές συνέπειες.
Όπως ανακοίνωσε η Eurostat, 1 στους 3 Έλληνες ζει την τελευταία οκταετία σε συνθήκες φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού. Το 2015 το 35,7% του πληθυσμού (3,8 εκατ. άνθρωποι) βρέθηκαν αντιμέτωποι με τον κίνδυνο της φτώχειας, έναντι 28,1% το 2008. Και το μέλλον προοιωνίζεται έτι δυσάρεστο.
Και όλα αυτά εξαιτίας του δημόσιου χρέους και των μνημονίων που έφερε στη χώρα.
Πόσο δίκιο όμως έχουν τόσο οι παράγοντες των Βρυξελλών όσο και οι Αβορίγινες κυβερνήτες, όταν λένε ότι η μείωση του χρέους είναι απαραίτητη προϋπόθεση για να ανακτήσει η ελληνική οικονομία εμπιστοσύνη, σταθερότητα και πρόσβαση στις αγορές;
Οι πολιτικοί όταν δεν λένε ψέματα, έχουν την τάση να ωραιοποιούν την εικόνα της πραγματικότητας. Όμως ότι η ρύθμιση του χρέους σηματοδοτεί αυτόματα την επιστροφή της χώρας στην ανάπτυξη, την υλική ευημερία και την ευδαιμονία, είναι ένα κατάφωρο ψέμα, για τον απλούστατο λόγο ότι πουθενά στο σύμπαν δεν μπορείς να πάρεις κάτι χωρίς να δώσεις το ανάλογο αντίτιμο. Έτσι, ενώ μας λένε τι θα πάρουμε (ρύθμιση, κούρεμα, απομείωση του χρέους) δεν μας λένε τι θα δώσουμε ως αντάλλαγμα. Την ίδια τη χώρα πάντως όχι. Ήδη την έχουμε ξεπουλήσει για 99 χρόνια.
Ίσως πάλι δεν μας το λένε, γιατί δεν το γνωρίζουν και οι ίδιοι.
v
Το επικίνδυνο 2019
Σε προηγούμενο άρθρο (Στην Ελλάδα θα δοθεί μια τελευταία ευκαιρία) μιλήσαμε για το 2017 και για τα μέτρα που σκέπτονται να πάρουν οι Ευρωπαίου αναφορικά με το ελληνικό χρέος. Τα πράγματα όμως δεν είναι τόσο απλά όσο τα παρουσιάζουν οι γραφειοκράτες των Βρυξελλών και οι Αβορίγινες πολιτικοί. Για να έχουμε πλήρη εικόνα, θα πρέπει να λάβουμε υπόψη μας και ορισμένα άλλα στοιχεία.
Το 2018 τελειώνει το Μνημόνιο. Το Μνημόνιο έχει τρεις μορφές: πρώτον, χορηγεί στη χώρα ζεστό χρήμα με μηδενικό σχεδόν επιτόκιο∙ ως αντάλλαγμα επιβάλλει τη λήψη μέτρων, επώδυνων είναι αλήθεια κάποιες φορές, διαρθρωτικών αλλαγών και μεταρρυθμίσεων, διότι το ελληνικό δημόσιο από άποψη εκσυγχρονισμού βρίσκεται κάπου μεταξύ 19ου και αρχών 20ού αιώνα∙ και τρίτον, και κυριότερο, προστατεύει τη χώρα από πτώχευση, καθώς οι δανειστές έχουν αναλάβει αυτοί την εξόφληση των δανείων που έχει πάρει. Αυτά όσο διαρκεί το Μνημόνιο.
Οι δανειστές μας έχουν έως τώρα απαλλάξει από τα εξής βάρη, τα οποία έχουν αναλάβει να πληρώσουν οι ίδιοι: 21,9 δισ. το 2015, 13,11 δισ. το 2016, 13,89 δισ. το 2017 και 11,26 δισ. το έτος 2018.
Το έτος αυτό θα τελειώσει και το μνημόνιο.
v
Μπορεί τα μεγάλα χαρτονομίσματα να έχουν εξαφανιστεί, υπάρχουν όμως ως σημαίες για τα μπαλκόνια. Image: Supplied
v
Όμως το αμέσως επόμενο έτος, το 2019, η Ελλάδα θα πρέπει να πληρώσει σε τόκους και χρεολύσια 16,5 δισεκατομμύρια ευρώ, χωρίς να έχει πλέον την κάλυψη των δανειστών, αφού δεν θα υπάρχει Μνημόνιο. Το ερώτημα που τίθεται είναι: πού θα βρεθεί το ιλιγγιώδες αυτό ποσό; Και τα επόμενα χρόνια τα ποσά είναι ακόμη μεγαλύτερα.
Θα πείτε, όπως και ο κ. Τσίπρας: «Θα το πάρουμε από τις αγορές».
Αυτό είναι μάλλον αδύνατο. Διότι έχει εκχωρήσει στους ήδη υπάρχοντες δανειστές όλη τη δημόσια περιουσία για 99 ολόκληρα χρόνια! Πέρα από το γεγονός ότι κανένα άλλο κράτος της γης δεν έχει κάνει ποτέ τέτοια εκχώρηση δημόσιας περιουσίας, ούτε ακόμα και σε περίοδο κατάκτησης και πολέμου, η ουσία είναι ότι αυτή τη φορά θα παρουσιαστεί στις αγορές ακάλυπτη, χωρίς το παραμικρό εχέγγυο. Πόσες πιθανότητες έχει όμως να της δανείσουν, όταν είναι φανερό ότι δεν θα μπορέσει ποτέ να τα αποπληρώσει εξαιτίας της έλλειψης παραγωγικότητας, καινοτομιών και ανταγωνιστικών προϊόντων;
v
Οι δανειακές υποχρεώσεις της Ελλάδας
Το χρέος της γενικής κυβέρνησης ανέρχεται στα 424 δισεκατομμύρια ευρώ ή 175,1% του ΑΕΠ. ΑΕΠ είναι ο παραγόμενος πλούτος. Αυτό σημαίνει πως ως χώρα παράγουμε 100 ευρώ το μήνα, τη στιγμή που για να ζήσουμε χρειαζόμαστε 175. Αυτά τα 75 ευρώ που μας λείπουν τα δανειζόμαστε. Καθένας μπορεί να αντιληφθεί τα τραγικά αδιέξοδα στα οποία οδηγεί μια τέτοια κατάσταση αν συνεχιστεί για πολύ – και σε εμάς συνεχίζεται σαράντα και πλέον χρόνια.
Από τα 424 δισεκατομμύρια ευρώ, η Ελλάδα θα πρέπει να επιστρέψει στους δανειστές της, κατά τη 15ετία 2015-2030, πάνω από το 60% του ποσού που χρωστά. Το ποσό αυτό ανέρχεται στα 291,2 δισεκατομμύρια ευρώ, συμπεριλαμβανομένων των τοκοχρεολυσίων, και κατανέμεται ως εξής:
v
| Χρέος* | Έτος | Χρεολύσια | Τόκοι | Σύνολο |
| 2015 | 16,02 | 5,88 | 21,9 | |
| 2016 | 7,08 | 6,03 | 13,11 | |
| 2017 | 7,48 | 6,41 | 13,89 | |
| 2018 | 4,67 | 6,59 | 11,26 | |
| 2019 | 9,95 | 6,62 | 16,57 | |
| 2020 | 7,05 | 6,36 | 13,41 | |
| 2021 | 7,17 | 10,96 | 18,13 | |
| 2022 | 8,87 | 24,49 | 33,36 | |
| 2023 | 11,19 | 17,55 | 28,74 | |
| 2024 | 10,86 | 13,64 | 24,5 | |
| 2025 | 8,8 | 9,03 | 17,83 | |
| 2026 | 8,57 | 8,64 | 17,21 | |
| 2027 | 8,45 | 8,22 | 16,67 | |
| 2028 | 8,06 | 7,78 | 15,84 | |
| 2029 | 7,31 | 7,29 | 14,6 | |
| 2030 | 7,33 | 6,85 | 14,18 | |
| Σύνολο | 138,86 | 152,34 | 291,2 | |
* Πηγή: Οργανισμός Διαχείρισης Δημόσιου Χρέους
v
Θυμηθείτε αυτό που είπαμε πιο πάνω, ότι δηλαδή η ΕΕ μέσω του Μνημονίου, μας προστατεύει από τον οριστικό θάνατο, έχοντας αναλάβει αυτή τις δανειακές μας υποχρεώσεις έως και το έτος 2018.
Οι συνολικές υποχρεώσεις μας στην τετραετία 2015-2018 του Μνημονίου ανέρχονται στο ποσό των 60,16 δισεκατομμυρίων ευρώ. Ύστερα όμως από το 2018, που δεν θα υπάρχει Μνημόνιο, η Ελλάδα θα πρέπει να πληρώσει από μόνη της και σε διάστημα 12 ετών, ποσό ανερχόμενο στα 231 δισεκατομμύρια – ποσό κολοσσιαίο, ασύλληπτο, εξοντωτικό. Το τι θα γίνει δεν το ξέρει κανείς.
Πώς δημιουργήθηκαν αυτά τα χρέη και από ποιους;
Την απάντηση τη γνωρίζουμε όλοι: από τους πολιτικούς. Πότε; Την προηγούμενη τεσσαρακονταετία. Για ποιο σκοπό; Για να εξαγοράζουν ψήφους και συνειδήσεις. Γιατί; Για να διατηρούνται στην εξουσία.
Είναι αξιοσημείωτο το γεγονός ότι οι μεγαλύτεροι δανεισμοί γίνονταν πάντοτε λίγο πριν ή κατά τη διάρκεια των προεκλογικών περιόδων. Το εκάστοτε κυβερνών κόμμα επιχειρούσε με το δανεισμό να φτιάξει μια επίπλαστη εικόνα ευμάρειας και ευημερίας, που θα το διατηρούσε στην εξουσία.
Φταίνε μόνο οι εκάστοτε κυβερνήσεις; Όχι. Υπαίτιο και υπόλογο είναι ολόκληρο το πολιτικό φάσμα. Κανείς δεν βγήκε ποτέ να καταγγείλει αυτή την καταστροφική πολιτική, να προειδοποιήσει το λαό για το βάραθρο στο οποίο τον οδηγούσαν. Αντίθετα, όλοι την αποδέχτηκαν. Ο φτωχότερος των πολιτικών έχει σήμερα περιουσία μερικών δεκάδων εκατομμυρίων.
Και όπως δείχνουν τα πράγματα, αυτό θα συνεχιστεί και στο μέλλον.
Για να σταματήσει αυτό το φαινόμενο θα πρέπει να συμπεριληφθεί στο Σύνταγμα άρθρο σχετικό με τα δημόσια ελλείμματα κατά το πρότυπο της Ισπανίας. Στο ισπανικό Σύνταγμα υπάρχει οροφή του δομικού ελλείμματος στη διάρκεια ενός οικονομικού κύκλου στο 0,4% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ).
v
Ανάγκη εκσυγχρονισμού
Στις Ηνωμένες Πολιτείες, όταν η κυβέρνηση αντιμετωπίζει δημοσιονομικά προβλήματα, το πρώτο πράγμα που κάνει είναι να περικόψει κατά 10% τους μισθούς όλων των δημοσίων υπαλλήλων για ένα μήνα ή για όσο διάστημα χρειαστεί, ώστε να επανέλθουν τα οικονομικά της σε μια ισορροπία. Στη συνέχεια οι μισθοί επανέρχονται στο προηγούμενο επίπεδο. Αυτό είναι θεσμοθετημένο, το γνωρίζουν οι πάντες και ειδοποιούνται εγκαίρως όταν πρόκειται να ληφθεί το μέτρο, ώστε να ρυθμίσουν τα έξοδά τους.
Με αυτό τον μηχανισμό αποφεύγονται μειώσεις μισθών και συντάξεων, όπως επίσης και πολύμηνες καθυστερήσεις στις πληρωμές, φαινόμενο σύνηθες στο ελληνικό δημόσιο.
v
v
Οι πολιτικοί μας όμως, αντί να μιμηθούν τα προοδευμένα κράτη, αυτά δηλαδή που έχουν βρει λύσεις στα διάφορα προβλήματα, προτιμούν να βασανίζουν τον τόπο συντηρώντας τα εντόπια προβλήματα αντί να τα επιλύουν, για να έχουν οι ίδιοι λόγο ύπαρξης, και να ζητούν την ψήφο του λαού λέγοντας ότι τάχα θα τα διορθώσουν. Πολλές φορές μάλιστα αντί να λύσουν ένα υφιστάμενο πρόβλημα, δημιουργούν ένα ακόμη, ώστε να δημιουργηθεί μια επιβαρυντική και νοσηρή κατάσταση, για να εμφανιστούν μετά ως οι σωτήρες που θα το θεραπεύσουν.
Μοιάζουν έτσι με τον γιατρό που μπροστά σε μια πληγή καθυστερεί και αντί να τη φροντίσει αμέσως, βγάζει πύρινους λόγους για τα αίτια που την προκάλεσαν, για το ότι ο ασθενής ήταν άτυχος ή απρόσεκτος, για τη φύση της πληγής και πόσο επικίνδυνη μπορεί να γίνει, για την πρόοδο της ιατρικής στον τομέα αυτό, στο μεταξύ όμως η πληγή έχει κακοφορμίσει, μετατρέπεται σε γάγγραινα και τελικά πρέπει να κοπεί το μέλος που σήπεται.
Το πρόβλημα ωστόσο της Ελλάδας δεν είναι τόσο οικονομικό, όσο πολιτικό, κοινωνικό και ηθικό (ηθικό με την έννοια του παντί τρόπω πλουτισμού), ή αν θέλετε πρόβλημα ολιγοφρένειας και μπαγαποντισμού, αποτέλεσμα της κουτσουρεμένης και ελλιπούς παιδείας.
Γιατί και στον τομέα της παιδείας φροντίζουν οι πολιτικοί να κρατούν χαμηλό το επίπεδο μόρφωσης, ώστε ο Έλληνας να μην μπορεί να επεξεργαστεί γνώσεις και πληροφορίες, να μην μπορεί να αναπτύξει κριτικό νου και ορθή κρίση, ευεπίφορος στους ρεκασμούς των πολιτικών και των φερεφώνων τους.
Η χώρα χρειάζεται αναβάθμιση.
v
Η χαμένη ταυτότητα
Η Ελλάδα έχει χάσει την ταυτότητά της. Για να βγει από τον φαύλο κύκλο στον οποίο βρίσκεται, θα πρέπει οι Έλληνες να επιστρέψουν στις αληθινές αξίες που είχαν κάποτε, στις αξίες του πολιτισμού τους που τόσο εύκολα απεμπόλησαν, νομίζοντας πως οι αξίες μπορούν να ανταλλαχθούν στο παζάρι με χρήματα.
Υπέκυψαν στη γοητεία του χρήματος, αναζητώντας την ευτυχία, αλλά δεν την βρήκαν. Γιατί ευτυχία είναι η μικρότερη δυνατή δυστυχία.
Η γοητεία πάλι που είναι σύμφυτη με τα ένυλα πράγματα, πήρε το όνομά της από τους γόους, τους θρήνους. Όταν υποκύπτουμε στη γοητεία των υλικών πραγμάτων, το αποτέλεσμα είναι θρήνοι και οδυρμοί.
Η χώρα είναι από τη φύση και την ιστορία της ευνοημένη. Για να συνεχίσει όμως να είναι ευνοημένη, πρέπει να βρει ξανά τις βάσεις της, τα θεμέλια και τις αξίες της. Τις πραγματικές αξίες που είχε κάποτε.
Και κάτι τελευταίο.
Το μοντέλο διοίκησης των αρχαίων πολιτισμών στηριζόταν πάνω σε μια αρχή: «Όλα για το λαό και τίποτα μέσω του λαού».
Το μοντέλο διοίκησης των σύγχρονων πολιτικών στηρίζεται στην αρχή: «Όλα μέσω του λαού και τίποτα για τον λαό».
Από τη σύγκριση των δύο συστημάτων, παλιού και νέου, μπορούν να εξαχθούν πολύτιμα συμπεράσματα.
ν
