Σχέδια στον πάγο: Οι δυσκολίες που παρουσιάζει η λήψη του εμβολίου της Pfizer

16 Νοεμβρίου 2020 Κατηγορία NEWS, ΥΓΕΙΑ & ΕΥΕΞΙΑ, Κορονοϊός

ΚΟΡΟΝΟΪΟΣ

Posted by Youmagazine Staff

Υπάρχουν πολλές δυσκολίες αποθήκευσης, μεταφοράς και διανομής που πρέπει να ξεπεραστούν για να είναι το εμβόλιο της Pfizer διαθέσιμο σε όλους.

Το εμβόλιο της Pfizer πρέπει να διατηρείται στους -70 βαθμούς Κελσίου. Image: BioWorld

Η ΕΛΛΑΔΑ πρόκειται να προμηθευτεί μέσω ΕΕ 25 εκατομμύρια εμβόλια των δύο δόσεων, αξίας 740 εκατομμυρίων ευρώ, από τη γερμανική Pfizer και την Biontech συμφερόντων Μπιλ Γκέιτς.

Αντίστοιχα, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει παραγγείλει 300 εκατ. δόσεις προς 19,50 δολάρια τη δόση, η Βρετανία 40 εκατ. δόσεις, ενώ το Ισραήλ υπέγραψε σύμβαση 237 εκατ. δολαρίων με την Pfizer για 8 εκατομμύρια δόσεις του εμβολίου για τον κορονοϊό.

Πόσο εύκολο όμως είναι να διατεθεί το πειραματικό αυτό εμβόλιο στον γενικό πληθυσμό;
ν

ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗΣ

Τα περισσότερα εμβόλια συντηρούνται στους 2-8 βαθμούς Κελσίου, που σημαίνει ότι μπορούν να φυλαχτούν σε ένα οικιακό ψυγείο. Όπως δεν πρέπει να εκτίθενται σε υψηλές θερμοκρασίες, έτσι δεν πρέπει και να μπαίνουν στην κατάψυξη ενός ψυγείου, όπου η θερμοκρασία είναι -20 βαθμοί Κελσίου.

Ωστόσο, το εμβόλιο της Pfizer (Φάιζερ) έχει μια ιδιομορφία: για να μην καταστραφεί, πρέπει να φυλάσσεται στους -70 βαθμούς Κελσίου – μια θερμοκρασία όπου ακόμη και το παγωτό μετατρέπεται σε κομμάτι πάγου τόσο σκληρό που μπορεί ένα κουτάλι να σπάσει πάνω του.

Το εμβόλιο Pfizer χρησιμοποιεί το messenger RNA (mRNA) για την καταπολέμηση του ιού, μια προηγμένη γενετική θεραπεία που χρησιμοποιεί το ίδιο το γενετικό υλικό του ιού. Το αγγελιαφόρο RNA μεταφέρει τη γενετική πληροφορία από το DNA στα ριβοσώματα για την πρωτεΐνοσύνθεση των κυττάρων.

Ο κύκλος ζωής του mRNA σε ένα ευκαρυωτικό κύτταρο. Το RNA μεταγράφεται στον κυτταρικό πυρήνα (κατασκευάζεται με πρότυπο το DNA, με τη βοήθεια ειδικών ενζύμων) και μεταφέρεται στο κυτταρόπλασμα, όπου μεταφράζεται στα ριβοσώματα και στη συνέχεια υποβαθμίζεται. Πηγή: Wikimedia Commons
ν

Επειδή το mRNA είναι κατά κάποιο τρόπο ζωντανό μόριο, τα εμβόλια πρέπει να διατηρούνται συνεχώς σε εξαιρετικά χαμηλές θερμοκρασίες: -70 βαθμούς Κελσίου ή ακόμα πιο κάτω.

Τα οικιακά ψυγεία δεν έχουν τέτοιες θερμοκρασίες, ούτε καν τα ψυγεία όπου φυλάσσονται τα κατεψυγμένα προϊόντα, όπου οι θερμοκρασίες φτάνουν έως -20° C. Μόνο ειδικοί καταψύκτες μπορούν να παράγουν πιο χαμηλές θερμοκρασίες.

Αυτές οι απαιτήσεις αποθήκευσης θέτουν σοβαρά ερωτήματα σχετικά με το ποιος θα κάνει πρώτος το εμβόλιο της Pfizer εάν και όποτε εγκριθεί. Ειδικοί, όπως η Paula Cannon, αναπληρώτρια καθηγήτρια μοριακής μικροβιολογίας και ανοσολογίας στην Ιατρική Σχολή Keck του Πανεπιστημίου της Νότιας Καλιφόρνιας, λένε ότι δεν θα είναι διαθέσιμο σε όλους, τουλάχιστον όχι αμέσως.

Μόνο ορισμένα μεγάλα νοσοκομεία στον κόσμο έχουν σε λειτουργία τέτοιους ειδικούς καταψύκτες, ο καθένας από τους οποίους κοστίζει 10.000 δολάρια, για να μην μιλήσουμε για την υψηλή κατανάλωση ρεύματος.

Για το λόγο αυτό, η μεταφορά του εμβολίου είναι δυσχερέστατη, καθώς δεν υπάρχουν αεροπλάνα με καταψύκτες στους -70 βαθμούς Κελσίου ούτε φορτηγά ψυγεία. Η μεταφορά του μπορεί να γίνει μόνο με ειδικά τρένα και πλοία.

Το εμβόλιο της Pfizer μπορεί να διατηρηθεί στους -70° C μέχρι και έξι μήνες. Όμως δεν μπορεί κανείς να μετασκευάσει τους υπάρχοντες καταψύκτες για να επιτύχει πιο χαμηλές θερμοκρασίες, γιατί απαιτείται ειδική τεχνολογία.

Έτσι, παραμένει ερωτηματικό με ποιους καταψύκτες θα λειτουργήσουν τα 1.018 κέντρα σε όλη την Ελλάδα και οι κινητές μονάδες εμβολιασμού που εξήγγειλε η ελληνική κυβέρνηση.

Επομένως, ένα τμήμα του πληθυσμού θα πρέπει να περιμένει μέχρι να εγκριθούν άλλου τύπου εμβόλια που σήμερα είναι σε ανάπτυξη.

Για παράδειγμα, οι αγροτικοί πληθυσμοί, όσοι ζουν μακριά από τα μεγάλα αστικά κέντρα, τρόφιμοι γηροκομείων, άτομα με αναπηρία ή άλλες ομάδες ενδέχεται να μην εμβολιαστούν.

Το ίδιο θα συμβεί και με τα εκατομμύρια ή τα δισεκατομμύρια ανθρώπων που ζουν σε χώρες με πολύ θερμό ή τροπικό κλίμα – και υπάρχουν πολλές τέτοιες πάνω στον πλανήτη, στη Μέση Ανατολή, την Ινδονησία, την Αφρική, την Λατινική Αμερική.
ν

Ξηρός πάγος. Πηγή: New York Daily News
ν

ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΕΜΦΙΑΛΩΣΗΣ

Το εμβόλιο της Pfizer, λόγω των πολύ χαμηλών θερμοκρασιών, απαιτεί ειδικό τύπο γυαλιού για τα φιαλίδια που το περιέχουν, λέει ο δρ. William Moss, εκτελεστικός διευθυντής του Διεθνούς Κέντρου Πρόσβασης Εμβολίων στη Σχολή Δημόσιας Υγείας του Johns Hopkins Bloomberg.

Η εταιρεία γυαλιού Corning με έδρα τη Νέα Υόρκη πήρε τον Ιούνιο κρατική επιχορήγηση ύψους 204 εκατομμυρίων δολαρίων για να αυξήσει την παραγωγή ενός ανθεκτικού γυαλιού, το οποίο κατασκευάζεται χωρίς βόριο.
ν

ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΔΙΑΝΟΜΗΣ

Η διανομή του εμβολίου θα είναι επίσης δύσκολη, καθώς πρέπει να παραμείνει παγωμένο κατά τη διάρκεια των αποστολών. Η Pfizer δημιούργησε ένα ειδικό δοχείο αποθήκευσης που, με τη βοήθεια ξηρού πάγου, μπορεί να διατηρήσει τα εμβόλια κρύα έως και 10 ημέρες χωρίς να χρειάζεται καταψύκτης.

Η περιοδική αναπλήρωση των δοχείων με ξηρό πάγο μπορεί να επεκτείνει την αποθήκευση για άλλες 15 ημέρες, ανάλογα με το πόσο συχνά ανοίγουν τα δοχεία και για πόσο διάστημα, πράγμα που σημαίνει ότι το όριο διατήρησης θα μπορούσε να είναι σημαντικά μικρότερο.

Ο ξηρός πάγος έχει αρχίσει επίσης και σπανίζει λόγω της αύξησης της παράδοσης τροφίμων κατά τη διάρκεια των lockdowns, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι λιγότεροι άνθρωποι οδηγούν και αγοράζουν αέριο, μειώνοντας έτσι την παραγωγή αιθανόλης που απαιτείται για την παραγωγή ξηρού πάγου.

Μόλις ένα φιαλίδιο βγει από το ειδικό δοχείο, μπορεί να διατηρηθεί για 5 ημέρες σε καταψύκτη τύπου σούπερ μάρκετ. Όταν όμως πρόκειται για κουτιά των 200 ή 1.000 δόσεων, μόλις ξεπαγώσουν, δεν θα προλάβει το ιατρικό προσωπικό να χρησιμοποιήσει όλες τις δόσεις. Πολλές δόσεις επομένως θα αχρηστευθούν, σημειώνει το περιοδικό TIME σε επίκαιρο άρθρο του.

Τα προβλήματα πάντως είναι πολλά και το κόστος όχι της αγοράς αλλά της αποθήκευσης και της διανομής τόσο μεγάλο που ορισμένες χώρες δεν θα το αντέξουν.
ν

Αν και ακόμη δεν έχει πάρει έγκριση, το Ισραήλ υπέγραψε σύμβαση 237 εκατομμυρίων δολαρίων με τη γερμανική Pfizer για 8 εκατομμύρια δόσεις του εμβολίου για τον κορονοϊό. Image: Supplied
ν

Ένα ακόμη πρόβλημα είναι ότι το εμβόλιο δεν θα μπορεί να διατίθεται από τα φαρμακεία, ενώ το γεγονός ότι η δεύτερη δόση θα πρέπει να γίνει ακριβώς μετά από ένα μήνα, θα περιπλέξει ακόμη περισσότερο την κατάσταση.

Από την άλλη μεριά, οι φαρμακευτικές εταιρείες Moderna, Johnson & Johnson και AstraZeneca δήλωσαν ότι τα δικά τους εμβόλια θα μπορούν να συντηρηθούν σε θερμοκρασίες -20° C ή ακόμη υψηλότερες, πράγμα που θα διευκολύνει τη διανομή.

Ο εκπρόσωπος της Pfizer ανέφερε ότι η εταιρεία ελπίζει να παρασκευάσει ένα νέο εμβόλιο το 2022 το οποίο θα μπορεί να αποθηκευτεί σε θερμοκρασίες μεταξύ 2-8° C.
ν

ΠΟΣΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟ ΕΙΝΑΙ;

Ο καθηγητής Ουγκούρ Σαχίν, συνιδρυτής της Biontech, δήλωσε στην εκπομπή Andrew Marr Show του BBC ότι η ζωή θα επιστρέψει στους κανονικούς ρυθμούς τον χειμώνα του 2021. Είπε επίσης ότι με το εμβόλιο μειώνεται η μετάδοση από άνθρωπο σε άνθρωπο και ότι τα συμπτώματα σταματάνε σε κάποιον στον οποίο χορηγείται.

Πρόσθεσε, ωστόσο, ότι θα πρέπει να περάσουν πολλοί μήνες από τη λήψη του εμβολίου πριν αρχίσουν να μειώνονται τα κρούσματα μόλυνσης διεθνώς.

Και ήταν ειλικρινής όταν είπε ότι το εμβόλιο θα βοηθήσει στη μείωση της μετάδοσης του ιού μόνο κατά 50 τοις εκατό.

«Εάν όλα πάνε καλά … θα μπορούσαμε να έχουμε έναν κανονικό χειμώνα τον επόμενο χρόνο», είπε στη συνέντευξη, προειδοποιώντας ότι οι επόμενοι μήνες «θα είναι σκληροί».
ν