51η επέτειος της τουρκικής εισβολής στην Κύπρο

ΙΣΤΟΡΙΑ  | Ενημ. 19/07/2025, 17:27

Από την Κλαίρη Γαζή / Νέος Κόσμος

 

H 51η επέτειος του προδοτικού πραξικοπήματος. Όταν η Κύπρος θρήνησε την κοίμηση της δικής της λευτεριάς.

51 χρόνια από την ελληνική προδοσία που έφερε τους Τούρκους στην Κύπρο. Image: Supplied

ν

ΓΙΑ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΊΑ: ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΣΥΜΦΩΝΗΣΑΝ ΜΕ ΒΡΕΤΑΝΟΥΣ ΚΑΙ ΑΜΕΡΙΚΑΝΟΥΣ ΝΑ ΠΑΡΑΔΩΣΟΥΝ ΤΗΝ ΚΥΠΡΟ ΣΤΟΥΣ ΤΟΥΡΚΟΥΣ. ΕΤΣΙ ΕΝΝΟΟΥΣΑΝ ΤΟΤΕ ΤΟΝ ΠΑΤΡΙΩΤΙΣΜΟ. ΑΡΑΓΕ ΣΗΜΕΡΑ ΠΟΣΟ ΕΧΟΥΝ ΑΛΛΑΞΕΙ;

Τα γεγονότα του 1974 που άλλαξαν
τον ρου της Ιστορίας της Κύπρου

Δευτέρα, 15 Ιουλίου: Επιχείρηση «Αττίλας Ι». Το προδοτικό πραξικόπημα της χούντας των Αθηνών κατά του προέδρου της Κύπρου Αρχιεπισκόπου Μακαρίου του Γ΄ και ο αλληλοσπαραγμός που ακολούθησε, σκόρπισαν τον φόβο και τον τρόμο και βύθισαν το νησί σε ανείπωτο χάος. Η Τουρκία, επικαλούμενη το Άρθρο 4 της Συνθήκης Εγγυήσεων, επενέβη τάχα ειρηνικά, με πρόσχημα την προστασία των Τουρκοκυπρίων και επαναφορά της συνταγματικής τάξης.

Τετάρτη, 17 Ιουλίου: Ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος γλιτώνει από την απόπειρα των Ελλήνων εναντίον του και φυγαδεύεται με βρετανικό αεροπλάνο στη Μάλτα.

Πέμπτη, 18 Ιουλίου: Η πραξικοπηματική κυβέρνηση Σαμψών δίνει την πρώτη συνέντευξη Τύπου, λέγοντας ότι «δεν βλέπει κίνδυνο τουρκικής εισβολής και ότι δεν συντρέχει λόγος στρατιωτικής επέμβασης της Τουρκίας στην Κύπρο».

Σάββατο, 20 Ιουλίου: Αποφράδα ημέρα. Από νωρίς το πρωί, τουρκικά πολεμικά άρχισαν να αποβιβάζουν πεζικό και τανκς ανενόχλητα στην περιοχή Πέντε Μίλι, οκτώ χιλιόμετρα δυτικά της Κερύνειας. Σχεδόν ταυτόχρονα, σμήνη τουρκικών αεροπλάνων άρχισαν κατά κύματα επιθέσεις κατά της ευρύτερης περιοχής της Λευκωσίας, ενώ άλλα αεροσκάφη και ελικόπτερα επιχειρούσαν ρίψεις αλεξιπτωτιστών σε επίκαιρα σημεία. Οι κάτοικοι της Κύπρου βρέθηκαν στο έλεος των εισβολέων. Άοπλοι πολίτες δολοφονήθηκαν, γυναίκες βιάστηκαν και αιχμάλωτοι στρατιώτες εκτελέστηκαν. Η τουρκική αγριότητα σε όλο το μεγαλείο της.
v

Η τουρκική εισβολή στην Κύπρο με την κωδική ονομασία «Αττίλας» ξεκίνησε την αυγή της 20ης Ιουλίου 1974, με αποβατικές και αεροπορικές επιχειρήσεις. Συμμετείχαν συνολικά γύρω στους 40.000 άνδρες. Image: Supplied
ν

Η αντίδραση της ελληνικής πλευράς ήταν «ανεξήγητα» αργοπορημένη. Παρ’ ότι το ελληνικό Υπουργείο Άμυνας γνώριζε τις κινήσεις των Τούρκων, έμεινε άπρακτο. Μόλις στις 8:40 το πρωί δόθηκε επισήμως από την Αθήνα η εντολή εφαρμογής των πολεμικών σχεδίων, ενώ το ελληνικό ραδιόφωνο (το ΕΙΡΤ εν προκειμένω), μετέδωσε την είδηση γύρω στις 11:00 το πρωί. Η καθυστερημένη κινητοποίηση έδωσε τη δυνατότητα στους Τούρκους εισβολείς να παγιώσουν τις θέσεις τους και να δημιουργήσουν προγεφύρωμα από το Πέντε Μίλι της Κερύνειας προς τον Άγιο Ιλαρίωνα, έχοντας ως αντικειμενικό στόχο τη σύνδεσή του με τον τουρκοκυπριακό θύλακο της Λευκωσίας.

Το βράδυ της ίδιας ημέρας, οι Τούρκοι, με αλεξιπτωτιστές και δυνάμεις καταδρομών, είχαν ενισχυμένες τις θέσεις τους στον τουρκοκυπριακό θύλακα Λευκωσίας-Αγύρτας. Είχαν επίσης δημιουργήσει μικρό προγεφύρωμα δυτικά της Κερύνειας και με την αεροπορία τους, είχαν εξαρθρώσει την Εθνοφρουρά, σπέρνοντας πανικό σε ολόκληρο το νησί.

Οι ομάδες της Εθνικής Φρουράς και της Ελληνικής Δύναμης Κύπρου (ΕΛΔΥΚ), όταν κινητοποιήθηκαν, πολέμησαν με ηρωική αυτοθυσία, χωρίς μάλιστα να διαθέτουν αεροπορική κάλυψη και σύγχρονο οπλισμό. Το ίδιο και ο ανδρικός πληθυσμός. Mε ό,τι διέθετε ο καθένας…

Και ενώ οι μάχες μαίνονταν, το Συμβούλιο Ασφαλείας του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, εξέδωσε το υπ’ αριθμόν 353 Ψήφισμα, με το οποίο καλούσε κατάπαυση του πυρός και την αποχώρηση του «ξένου στρατιωτικού δυναμικού».
ν

Η τουρκική απόβαση. Η Ελλάδα θα μπορούσε να την αναχαιτίσει, αλλά παρέμεινε «ανεξήγητα» αδρανής. Καμώθηκε ότι τάχα επεμβαίνει όταν η προδοσία είχε ήδη διαπραχθεί. Image: Supplied
ν

Δευτέρα, 22 Ιουλίου: Αφότου έληξε η συμφωνία της ανακωχής, οι Τούρκοι περικύκλωσαν και βομβάρδισαν την Κυρήνεια θέτοντάς την υπό τον έλεγχό τους, πλην του φρουρίου και ορισμένων εστιών αντίστασης. Στόχος τους πλέον ήταν να επεκτείνουν τις θέσεις τους και να καταλάβουν το αεροδρόμιο της Λευκωσίας, για να δημιουργήσουν αερογέφυρα με την Τουρκία.

Τετάρτη, 24 Ιουλίου: Αναλαμβάνει καθήκοντα προεδρεύοντος της Δημοκρατίας ο Γλαύκος Κληρίδης, ενώ στην Αθήνα επιστρέφει ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, ο οποίος μετά από επτά χρόνια δικτατορίας, σχηματίζει πολιτική κυβέρνηση.

Πέμπτη, 25 Ιουλίου: Οι εισβολείς συνεχίζουν την προέλασή τους, παρά τη συμφωνία κατάπαυσης του πυρός. Στο μεταξύ, ενώ κύματα προσφύγων από τον Βορρά καταφθάνουν στο νότιο μέρος του νησιού, μεγαλώνει ο κατάλογος των αγνοουμένων.
ν

Το τελευταίο τσιγάρο Κύπριου αιχμαλώτου μετά την τουρκική εισβολή. Η φωτογραφία με τους Τούρκους δεσμώτες του. Image: Supplied
ν

Παρασκευή, 26 Ιουλίου: Συνεχίζονται οι παραβιάσεις των τουρκικών δυνάμεων κατά παράβαση της συμφωνίας για κατάπαυση του πυρός.

Δευτέρα, 29 Ιουλίου: Ο Μακάριος συναντιέται με τον Χένρι Κίσινγκερ και του παραδίδει Μνημόνιο με πέντε όρους, προκειμένου να υπάρξει πολιτική λύση. Δυστυχώς αποτυγχάνει.

Με το τέλος του «Αττίλα Ι» οι τουρκικές δυνάμεις έλεγχαν το 7% της Κύπρου. Μαζί και το λιμάνι της Κερύνειας για ανεφοδιασμό και μέχρι το χωριό Κιόνελι, βόρεια της πρωτεύουσας.

Η ολοκλήρωση της προδοσίας

Παρ’ όλο που οι Τούρκοι διέρρηξαν ανοιχτάς πύλας, ήταν τόσο ανίκανοι ώστε κατέλαβαν μόνο το 7% της Κύπρου. Οι… Έλληνες «φίλοι» και «σύμμαχοί» τους έσπευσαν τότε να τους βοηθήσουν ώστε να καταλάβουν και… την υπόλοιπη Κύπρο!

Τρίτη, 30 Ιουλίου: Υπογράφεται στη Γενεύη «συμφωνία», μεταξύ των υπουργών Εξωτερικών των τριών Εγγυητριών Δυνάμεων, Τζέιμς Κάλλαχαν (Αγγλία), Γεωργίου Μαύρου (Ελλάδα) και Τουράν Γκιουνές (Τουρκία) και του προεδρεύοντος Γλαύκου Κληρίδη και Ραουφ Ντενκτάς (των Τουρκοκυπρίων), που καλεί την ελληνοκυπριακή πλευρά να σταματήσει τις εχθροπραξίες, ώστε να μπορέσουν οι Τούρκοι να προελάσουν ελεύθερα. 

Τετάρτη 14 Αυγούστου: Οι Τούρκοι ανασυντάσσονται και ξεκινούν νέα επίθεση με την κωδική ονομασία «Αττίλας ΙΙ».

Όταν ειδοποιείται ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, λέει ότι δεν μπορεί να κάνει τίποτε, διότι «η Κύπρος κείται μακράν». Η περίφημη αυτή φράση θα αποτελέσει έκτοτε την πεμπτουσία κάθε εθνικής προδοσίας.

Αποτέλεσμα, η κατάρρευση της άμυνας της Εθνικής Φρουράς και της ΕΛΔΥΚ και η κατάληψη της Αμμοχώστου, της Μόρφου και του βόρειου τμήματος της Λευκωσίας. Ευτυχώς, οι Ελληνοκύπριοι μαχητές μπόρεσαν να σταθεροποιήσουν την κύρια ανατολική αμυντική γραμμή μεταξύ των χωριών Μια Μηλιά και Νέο Χωριό, στα βορειοανατολικά της Λευκωσίας.
ν

Τμήμα της «Πράσινης Γραμμής» (Ουδέτερη ή Νεκρή Ζώνη) στην παλιά πόλη της Λευκωσίας, της τελευταίας διαιρεμένης πρωτεύουσας στον κόσμο. Image: Supplied
ν

Πέμπτη 15 Αυγούστου: Ανήμερα της γιορτής της Παναγίας, η Κύπρος θρηνεί την κοίμηση της δικής της λευτεριάς.

Στις 4.35 τα ξημερώματα, τουρκικές δυνάμεις εξαπολύουν σφοδρή επίθεση σε όλα τα μέτωπα. Άρματα μάχης και ισχυρές μονάδες πεζικού κινούνται στη Μεσαορία, φτάνοντας ανατολικά προς την Αμμόχωστο, δυτικά προς τον τουρκοκυπριακό θύλακο της Λεύκας και την κωμόπολη της Μόρφου. Οι μάχες μαίνονται όλη την ημέρα, ιδιαίτερα στα βόρεια της Λευκωσίας και το αεροδρόμιο.

Στις 8.30 το πρωί δυο τουρκικοί αεροπορικοί σχηματισμοί επιτίθενται και πάλι στο απροστάτευτο αεροδρόμιο και συγχρόνως κινούνται προς το στρατόπεδο της ΕΛΔΥΚ και προς τον Άγιο Παύλο. Σε αυτήν τη μάχη η ΕΛΔΥΚ έχασε πάνω από το 1/3 της δύναμης των υπερασπιστών του στρατοπέδου της, κέρδισε όμως επάξια μια θέση στο Πάνθεον της Ιστορίας.

Παρασκευή 16 Αυγούστου: Μέχρι το απόγευμα της 16ης Αυγούστου, οι Τούρκοι έχουν καταλάβει το 37% του κυπριακού εδάφους. Δηλαδή ολόκληρο το τμήμα που αξίωναν μέσω του Σχεδίου Ντενκτάς και επιπλέον την Αμμόχωστο. Η πόλη, αφού λεηλατήθηκε, αποκλείστηκε από τα τουρκικά στρατεύματα και αποτελεί μέχρι σήμερα «πόλη-φάντασμα».
ν

Αμμόχωστος: μια πόλη-φάντασμα. Image: Supplied
ν

Ο απολογισμός της ελληνικής προδοσίας, βαρύς και ασήκωτος. Σε λιγότερο από τρεις ημέρες οι Τούρκοι ολοκλήρωσαν την κατάληψη της οροσειράς του Πενταδακτύλου, κατέλαβαν την πεδιάδα της Μεσαορίας, τη Μόρφου και την Καρπασία. Χιλιάδες οι νεκροί Κύπριοι, οι τραυματίες, οι αγνοούμενοι, οι πρόσφυγες και οι εγκλωβισμένοι.

Κυριακή 20 Ιουλίου 2025: Πενήντα ένα χρόνια μετά, συνεχίζεται η παραβίαση του Διεθνούς Δικαίου και των ψηφισμάτων του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών από τους «φίλους» και «συμμάχους» μας στο ΝΑΤΟ (και σε λίγο και μέλη στην ΕΕ) Τούρκους, με το Τουρκοκυπριακό καθεστώς, να επιχειρεί με συστηματικό τρόπο την εξάλειψη της ελληνικής πολιτιστικής κληρονομιάς στις κατεχόμενες περιοχές.

Σε πόλεις και χωριά έχουν δοθεί τουρκικά ονόματα, ενώ αρχαιολογικοί χώροι, εκκλησίες και κοιμητήρια έχουν βεβηλωθεί, καταστραφεί ή μετατραπεί σε χώρους τουρκικής χρήσης.

Πενήντα ένα χρόνια μετά, η «φίλη» και «σύμμαχος» Τουρκία (κατά την σημερινή κυβέρνηση) συνεχίζει να στερεί από τους εκτοπισμένους Ελληνοκυπρίους το δικαίωμα να επιστρέψουν στα σπίτια και τις περιουσίες τους.

Δεν παίζει κανένα ρόλο το γεγονός ότι η Κύπρος είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την επίτευξη των προοπτικών, που να διασφαλίζουν την εφαρμογή των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και να κατοχυρώνουν τις βασικές ελευθερίες όλων των νόμιμων κατοίκων του νησιού.

Η μεταπολιτευτική Ελλάδα στήριξε την ελευθερία της από την δικτατορία της 21ης Απριλίου στο αίμα των Κύπριων αγωνιστών και στην σκλαβιά της Κύπρου από τον βάρβαρο κατακτητή. Γι’ αυτό μέχρι σήμερα δεν έχει προκόψει. Η προδοσία της Κύπρου παραμένει σαν ένα βαρύ άγος, μια κατάρα πάνω από τη σύγχρονη Ελλάδα που κι αυτή πνέει, όπως όλα δείχνουν, τα λοίσθια…
ν

Έλληνες αιχμάλωτοι στα χέρια Τούρκων. Δεν ήταν πόλεμος, ήταν προδοσία. Image: Supplied
ν

Στην Κύπρο, υπάρχουν συνολικά 1.510 Ελληνοκύπριοι και 492 Τουρκοκύπριοι αγνοούμενοι από τις δύο περιόδους βίας στο νησί, την περίοδο πριν και μετά την τουρκική εισβολή του 1974. Από αυτούς, η Διερευνητική Επιτροπή Αγνοουμένων (ΔΕΑ) έχει καταφέρει να ταυτοποιήσει και να επιστρέψει τα οστά 752 Ελληνοκυπρίων και 295 Τουρκοκυπρίων στις οικογένειές τους. Αυτό σημαίνει ότι παραμένουν αγνοούμενοι 758 Ελληνοκύπριοι και 197 Τουρκοκύπριοι.
ν

 

---