Ένα “laptop” σε ανάγλυφο της αρχαίας Ελλάδας
ΑΡΧΑΙΑ ΑΙΝΙΓΜΑΤΑ
Από τον Νίκο Κατσινόπουλο
Ένα “laptop” σκαλισμένο σε ένα αρχαιοελληνικό ανάγλυφο, αποτελεί για πολλούς απόδειξη ότι κάποτε γίνονταν ταξίδια στο χρόνο.
Σε αυτή την επιτύμβια στήλη του 100 π.Χ., που προέρχεται πιθανώς από τη Δήλο, μια ακόλουθος παρουσιάζει στην κυρία της ένα αντικείμενο που μοιάζει εκπληκτικά με laptop, καθώς στην πλάγια όψη υπάρχουν δύο τρύπες όμοιες με τις σημερινές θυρίδες USB. Image: Μουσείο Getty. Πηγή: Supplied
ν
ΤΟ ΑΝΑΓΛΥΦΟ δείχνει μια ένθρονη γυναίκα, η οποία ανασηκώνει το σκέπασμα ενός αντικειμένου που μοιάζει εκπληκτικά με τους σημερινούς φορητούς υπολογιστές. Από την άλλη μεριά, θα μπορούσε να είναι μια κασετίνα κοσμημάτων, την οποία προσκομίζει τη νεαρή ακόλουθος στην άγνωστη αρχόντισσα που είναι καθισμένη σε ένα είδος περίτεχνα σκαλιστού θρόνου.
Πιο συγκεκριμένα, θα μπορούσε να είναι μια κοσμηματοθήκη με ένα περιδέραιο που το έστειλε με τη μικρή ακόλουθο κάποιος θαυμαστής της αρχόντισσας.
Το περίεργο είναι ότι το βλέμμα της αρχόντισσας είναι καρφωμένο στο καπάκι του επίπεδου κιβωτίου, εκεί όπου σήμερα βρίσκεται η οθόνη ενός laptop. Θα μπορούσε όμως να είναι και ένας καθρέφτης.
Εντύπωση πάντως προκαλεί το γεγονός ότι η γυναίκα αγγίζει το καπάκι του αντικειμένου με την ίδια λεπτότητα που αγγίζουμε σήμερα τις συσκευές υψηλής τεχνολογίας.
Θα μπορούσε πάλι η μικρή κοπέλα –αν υποθέσουμε ότι είναι κόρη της αρχόντισσας– να παρουσιάζει στη μητέρα της μια εργασία που ετοίμασε για το σχολείο. Σε αυτή την περίπτωση βέβαια τα γράμματα θα έπρεπε να διαβάζονται ανάποδα.
ν
Ολόκληρη η στήλη, που φέρει το όνομα «επιτάφιος ναΐσκος μιας ένθρονης γυναίκας με την ακόλουθό της», όπως εκτίθεται στο Μουσείο Ζαν Πολ Γκετύ στο Μαλιμπού της Καλιφόρνιας. Έχεις διαστάσεις 94 εκ. ύψος και 120 εκ. μήκος. Image: Μουσείο Getty. Πηγή: Supplied
ν
Είναι γνωστό ότι τόσο στην αρχαία Ελλάδα όσο και στη Ρώμη μαθητές και συγγραφείς χρησιμοποιούσαν μικρές ξύλινες πινακίδες, η μια όψη των οποίων ήταν αλειμμένη με κερί, πάνω στο οποίο έγραφαν με τη βοήθεια μιας αιχμηρής γραφίδας.
ν
Δάσκαλος και μαθητής. Ερυθρόμορφο αγγείο του ζωγράφου Δούριδος (χρονολογείται γύρω
στο 500 π.Χ.), που βρίσκεται στο Μουσείο του Βερολίνου. Πηγή: Wikimedia Commons
ν
Οι υποθέσεις είναι πολλές, γεγονός ωστόσο παραμένει ότι οι αρχαίοι Έλληνες είχαν ανακαλύψει την λειτουργικότητα του σχήματος αυτού του είδους πινακίδων, έτσι που τα laptop μοιάζουν να είναι τα σύγχρονα αντίγραφά τους.
ν
Ταξίδια στο χρόνο;
Υπάρχουν και αυτοί που υποστηρίζουν ότι οι μυημένοι ιερείς του Μαντείου των Δελφών είχαν, σύμφωνα με τον θρύλο, επαφές με υπερφυσικά όντα, τα οποία τους παρέδωσαν ορισμένες μηχανές προηγμένης τεχνολογίας.
Πράγματι, τα παραδείγματα της προχωρημένης μηχανικής των αρχαίων Ελλήνων είναι πολλά – από την ιατρική τεχνολογία και τα αυτόματα θέατρα έως τον περίφημο αναλογικό υπολογιστή των Αντικυθήρων και την ύδραυλι.
Ο μηχανισμός των Αντικυθήρων, ο αρχαιότερος υπολογιστής του κόσμου, μπορούσε μεταξύ άλλων να υπολογίζει τις εκλείψεις του Ήλιου, ενώ παράλληλα ήταν αστρονομικό ημερολόγιο και αριθμομηχανή. Κατασκευάστηκε μεταξύ του 250 π.Χ. και του 200 π.Χ. και είναι προϊόν της Σχολής του Αρχιμήδη.
Η ύδραυλις, μουσικό όργανο που ανακαλύφθηκε στο αρχαίο Δίον, ήταν επινόηση και εφεύρεση του μηχανικού Κτησίβιου του Αλεξανδρέα. Κατασκευάστηκε στην Αλεξάνδρεια τον 3ο αιώνα π.Χ. και για τον τρόπο λειτουργίας και χρήσης του μας διασώζονται οι περιγραφές του Ήρωνα του Αλεξανδρέως και του Βιτρούβιου.
Χαρακτηριστικό γνώρισμα του οργάνου ήταν το υδραυλικό σύστημα πάνω στο οποίο βασιζόταν για να λειτουργήσει, καθώς αυτό ήταν υπεύθυνο για την παραγωγή, κίνηση και ρύθμιση της πίεσης του αέρα, ο οποίος διοχετευόταν στους αυλούς διαμέσου μιας σειράς μοχλών, που κινούνταν με πλήκτρα, όμοια με αυτά του πιάνου. Στα κατοπινά χρόνια η ύδραυλις πήρε τη μορφή του εκκλησιαστικού οργάνου.
ν
Αρχαία ελληνική ύδραυλις και κόρνο. Μωσαϊκό από την Καρχηδόνα, 3ος αιώνας π.Χ.
Από τον 7ο αιώνα μ.Χ. και ύστερα, η ύδραυλις εξελίχθηκε στο σημερινό εκκλησιαστικό
όργανο. Image: Supplied
ν
Άλλοι πάλι πιστεύουν ότι οι αρχαίοι Έλληνες ήταν σε θέση να κάνουν ταξίδια στο χρόνο. Η αντίρρηση που προβάλλεται εδώ έχει να κάνει με την τροφοδοσία του υπολογιστή. Οι φορητοί υπολογιστές δουλεύουν με ηλεκτρισμό, ενώ οι αρχαίοι Έλληνες δεν είχαν πρίζες στα σπίτια τους.
Αυτό ακούγεται λογικό, αλλά δεν είναι. Υπάρχουν ενέργειες πολλών ειδών και η ηλεκτρική είναι μόνο μια από αυτές. Ο Έλληνας ιστορικός και συγκλητικός Δίων Κάσσιος (155-235) γράφει στη Ρωμαϊκή Ιστορία του για ένα αυτόματο πλοίο, που ταξίδευε χωρίς καπετάνιο, ναύτες ή επιβάτες, και το οποίο γεμάτο όπλα και λοιπά εφόδια ήρθε και έδεσε στο λιμάνι της Δερτώσας, στη βορειοανατολική ακτή της Ισπανίας. Εκεί βρισκόταν πολιορκημένος ο Ρωμαίος στρατηγός Σέρβιος Σουλπίκιος Γάλβας (5 π.X. – 69 μ.X.) που διαδέχθηκε τον Νέρωνα. H κατάσταση ήταν άσχημη, καθώς ο στρατός του δεν είχε καθόλου όπλα. Τότε, σαν από θαύμα, εμφανίστηκε αυτό το πλοίο προερχόμενο από την Αλεξάνδρεια.
Γράφει ο Κάσσιος: «και πλοία όπλων μεστά προς Iβηρίαν υπ’ αυτάς εκείνας τας ημέρας αυτόματα, μηδενός ανθρώπων άγοντος αυτά, προσωρμίσθη» (Dio Cassius, Roman History, The loeb Classical Library, 2005, vol. 8, p. 194).
Το ίδιο περιστατικό μνημονεύει και ο Λατίνος ιστορικός Γάιος Σουητώνιος (69-125 μ.X.) στο έργο του Βίοι των Δώδεκα Καισάρων (Βιβλίο VII, X 4).
Υπήρχαν όμως και άλλες θαυμαστές κατασκευές στον αρχαίο κόσμο.
ν
Μηχανική υπηρέτρια σε τοιχογραφία της Ηράκλειας (Herculaneum) περί το 79 π.Χ.
Image: Supplied
ν
Υπάρχει μια αινιγματική τοιχογραφία στην Ηράκλεια (Herculaneum), πόλη γειτονική της Πομπηίας που έπαθε επίσης μεγάλες καταστροφές από την έκρηξη του Βεζούβιου. Στην τοιχογραφία υπάρχει μια υπηρέτρια η οποία δεν έχει καθόλου πόδια, αλλά παρ’ όλα αυτά μεταφέρει ένα κιβώτιο σε ζευγάρι Ρωμαίων που διασκεδάζει. Αν κοιτάξει κανείς προσεκτικά, θα δει ότι στη θέση των ποδιών υπάρχει κάτι σαν ανοιχτό συρτάρι με μια σχισμή στη μέση. Εκεί πρέπει να υπήρχε μοχλός που μπορούσε να κινηθεί πάνω-κάτω με το δεξί χέρι του ρομπότ, επιτρέποντάς το να κινείται σε ευθεία γραμμή. Σε κάθε περίπτωση έχουμε μια μηχανική συσκευή που μιμείται το ανθρώπινο ον.
Τέτοιες κατασκευές δεν ήταν έξω από τα όρια γνώσης των αρχαίων μηχανικών, αν σκεφτεί κανείς ότι στην Αλεξάνδρεια υπήρχε το Πάνειον, ένας λόφος εν είδη τεχνητού παραδείσου, με πολλές θαυμαστές μηχανές στο εσωτερικό του, μέσω των οποίων οι επισκέπτες ξαναζούσαν στιγμές από την εποχή των πρωτοπλάστων.
ν
© 2017 Youmagazine.gr
